Fordo nedir? İran-İsrail geriliminde neden gündeme geldi?

İran’ın nükleer programıyla ilgili haberlerde sıkça geçen Fordo, aslında ülkenin en kritik ve en tartışmalı nükleer tesislerinden biridir. Uluslararası kamuoyunda zaman zaman İsrail-İran gerilimlerinin merkezinde yer almasının nedeni, bu tesisin hem stratejik konumu hem de zenginleştirme kapasitesidir. İşte Fordo’nun ne olduğu ve neden gündemde olduğu hakkında detaylı bilgiler:

Fordo Nükleer Tesisi Nedir?

Fordo Uranyum Zenginleştirme Tesisi, İran'ın Kum (Qom) kenti yakınlarında, bir dağın içine inşa edilmiş olan yer altı nükleer tesisidir.

Konum: Kum şehrinin yaklaşık 30 kilometre güneyinde, dağlık bir alanın altındadır. Yer altında ve çok iyi korunmuş olması, bu tesisi askeri saldırılara karşı oldukça dirençli kılar.
Kuruluş amacı: Başlangıçta sivil nükleer program için zenginleştirme çalışmaları yürütüldüğü ifade edilmiştir. Ancak Batılı ülkeler buranın nükleer silah programı amacıyla kullanıldığından şüphelenmektedir.

Neden Önemli?

Zenginleştirme Kapasitesi:
Fordo’da uranyum %20’nin üzerinde zenginleştirilebilmektedir. Bu oran, nükleer silah yapımına giden yolda önemli bir eşiktir. %90 saflık nükleer silah için gereklidir, ancak %20’nin üzeri, uluslararası endişeleri artırır.
Yeraltı Konumu:
Dağların altına kurulu olması, hava saldırılarına karşı ekstra güvenlik sağlıyor. Bu da tesisi İsrail ve ABD gibi ülkeler için daha "zor hedef" haline getiriyor.
IAEA Denetimleri:
Uluslararası Atom Enerjisi Ajansı (IAEA), Fordo’yu zaman zaman denetlemektedir. Ancak İran’ın şeffaflığı konusundaki endişeler, tesisi sürekli tartışmalı kılmaktadır.

İsrail-İran Geriliminde Neden Gündeme Geldi?

Son yıllarda artan İran-İsrail nükleer gerilimi sırasında Fordo’nun adı sıkça geçti çünkü:

İsrail, İran'ın nükleer silah edinmesine kesinlikle karşı ve fordo gibi tesislerin bu hedefe yönelik olabileceğini düşünüyor.
Bazı uluslararası haber kaynakları, İsrail’in Fordo’yu hedef alan bir siber saldırı ya da hava saldırısı planladığı iddialarını gündeme getirdi.
2025'te yaşanan yeni gerilimlerde, Fordo’da uranyum zenginleştirme faaliyetlerinin hızlandığı ve nükleer silahlanmaya giden yolu hızlandırabileceği yönünde iddialar arttı.

Sonuç: Fordo, Sembolik ve Stratejik Bir Hedef

Fordo Tesisi, sadece bir nükleer santral değil; aynı zamanda İran’ın nükleer kararlılığının sembolü ve İsrail için potansiyel bir tehdit olarak görülüyor. İran’ın nükleer faaliyetlerinin merkezinde yer alan bu tesis, bölgesel ve küresel güvenlik dengeleri açısından yakından takip edilmeye devam ediyor.

Dilersen bu konuyu "İran’ın nükleer programı", "İsrail’in askeri stratejileri" ya da "IAEA raporları" gibi alt başlıklarla daha da detaylandırabilirim.