İsrail-İran gerilimi Hürmüz Boğazı’nı yeniden küresel gündeme taşıdı: Hürmüz Boğazı nedir, nerededir, önemi nedir?
Orta Doğu’daki jeopolitik kriz enerji yollarını tehdit ediyorİran ile İsrail arasında tırmanan askeri gerilim, yalnızca bölgeyi değil, küresel enerji piyasalarını da doğrudan etkileyebilecek bir tehdidi gündeme taşıdı: Hürmüz Boğazı. İsrail’in İran’a yönelik hava saldırıları sonrası gözler, dünyanın en kritik enerji geçiş güzergahlarından biri olan bu stratejik boğaza çevrildi.Hürmüz Boğazı nedir?Hürmüz Boğazı, Basra Körfezi’ni Umman Körfezi ve dolayısıyla açık denizlere bağlayan dar bir su geçididir. Jeopolitik olarak hem İran hem de Umman kara sularına temas eder. Yaklaşık 50 kilometre genişliğinde olan boğazın gemi trafiğine ayrılan kullanılabilir kısmı ise sadece 10-15 kilometreyle sınırlıdır. Bu da onu askeri ve ekonomik açıdan oldukça hassas bir noktaya dönüştürmektedir.Hürmüz Boğazı nerede bulunur?Boğaz, İran’ın güney kıyıları ile Umman’a bağlı Musandam Yarımadası arasında yer alır. Bu bölge, Orta Doğu’daki petrol ve doğalgaz rezervlerine ev sahipliği yapan ülkelerin denize açılan kapısı olarak bilinir. Katar, Suudi Arabistan, Irak, Birleşik Arap Emirlikleri (BAE) ve Kuveyt gibi ülkelerin enerji ihracatlarının neredeyse tamamı bu boğazdan geçmektedir.Hürmüz Boğazı neden bu kadar önemli?Hürmüz Boğazı, dünya petrol arzının yaklaşık %30’unun ve sıvılaştırılmış doğalgaz (LNG) sevkiyatının %20’sinin geçtiği bir geçiş noktasıdır. Günlük ortalama 18-20 milyon varil ham petrol bu dar koridordan geçerek dünya pazarlarına ulaşmaktadır. Avrupa ve Asya ülkeleri, özellikle Katar ve BAE’den gelen LNG gemileri için bu güzergaha bağımlı durumda. Hürmüz Boğazı’nda yaşanacak olası bir kesinti, küresel enerji arzında ciddi dalgalanmalara neden olabilir.Enerji güvenliği tehdit altında mı?İsrail ve İran arasındaki gerginlik, Hürmüz Boğazı’ndan geçen enerji akışını doğrudan tehdit edebilecek düzeye ulaşmış durumda. İran geçmişte de zaman zaman boğazı kapatmakla tehdit etmişti. Şimdi ise bu tehdit, askeri çatışmalarla daha somut bir riske dönüşmüş görünüyor. Uluslararası Enerji Ajansı (IEA) ve Avrupa Birliği enerji otoriteleri, alternatif güzergah ve rezerv planlarını devreye almak için acil toplantılar yapıyor.ABD ve uluslararası donanma güçlerinin rolüABD Donanması başta olmak üzere birçok ülke, Hürmüz Boğazı’nda düzenli devriye faaliyetleri yürütmektedir. Bu askeri varlık, deniz taşımacılığının güvenliği açısından caydırıcı bir rol oynasa da, mevcut İsrail-İran gerilimi bağlamında tek başına yeterli görülmüyor. NATO müttefikleri ve Körfez İşbirliği Konseyi (GCC) üyeleri, olası senaryoları değerlendirmeye başladı.Sonuç: Küresel enerji dengesi Hürmüz Boğazı’na bağlıHürmüz Boğazı, yalnızca coğrafi değil, aynı zamanda ekonomik ve stratejik açıdan da dünyanın en kritik noktalarından biridir. İsrail-İran arasındaki çatışmanın şiddetlenmesi, sadece bölgeyi değil tüm dünyayı etkileyebilecek enerji krizlerine neden olabilir. Bu nedenle Hürmüz Boğazı, sadece bir su geçidi değil, küresel istikrarın anahtarı haline gelmiş durumda.Kısa Sorularla Hürmüz BoğazıHürmüz Boğazı nerede yer alır?
İran ile Umman arasında, Basra Körfezi’ni Umman Körfezi’ne bağlayan noktadadır.Hürmüz Boğazı neden önemlidir?
Dünya petrol ve doğalgaz arzının önemli bir kısmı bu boğazdan geçmektedir.Hürmüz Boğazı kapanırsa ne olur?
Küresel enerji fiyatları artar, enerji güvenliği ve lojistiği ciddi biçimde sarsılır.Boğazın kontrolü kimde?
İran ve Umman kara suları arasında paylaşılan boğazda ABD ve müttefik ülkelerin donanma varlığı bulunmaktadır.
