Sağlıklı Besleneyim Derken Sağlığınızdan Olmayın: pestisit Tehlikesi Sofralarımızda!Sebze ve meyvelerle birlikte sofraya taşınan gizli tehlike: Pestisit kalıntıları hormonal bozukluklardan kansere kadar birçok sağlık sorununa yol açabiliyorTarım ürünlerini zararlı organizmalardan korumak amacıyla kullanılan pestisitlerin insan sağlığına etkileri, her geçen yıl daha çok tartışılıyor. Beslenme ve Diyet Uzmanı Hülya Yiğit, “Gerçekten sağlıklı beslenmek, sadece ne yediğimizle değil, o gıdanın nasıl üretildiğiyle de doğrudan ilgilidir” diyerek özellikle sebze ve meyvelerdeki pestisit kalıntılarına dikkat çekti.Pestisitler bağışıklığı bozuyor, çocuklarda davranışsal sorunlara yol açabiliyorDünya Sağlık Örgütü’ne göre, pestisit maruziyeti bağışıklık sisteminde bozulma, hormonal dengesizlik ve bazı kanser türleri ile ilişkilendiriliyor. Özellikle gelişme çağındaki çocuklar ve ergenlerde dikkat eksikliği ve davranışsal bozukluk riskini artırabileceği belirtiliyor. Uzmanlar, bu kimyasalların etkilerine karşı daha duyarlı olan hassas gruplarda uzun vadeli sağlık risklerinin büyük olduğunu vurguluyor.İhracat uyarısı: Avrupa’dan dönen ürünler tehlikenin boyutunu gösteriyor2025 yılının başlarında, Türkiye’den Avrupa Birliği ülkelerine gönderilen bazı tarım ürünlerinin – özellikle kuru incir ve asma yaprağının – pestisit ve aflatoksin kalıntısı içerdiği gerekçesiyle geri çevrilmesi, pestisit kullanımının yalnızca ihracatı değil, iç pazardaki gıda güvenliğini de doğrudan etkilediğini gözler önüne serdi.Yemeyelim mi? Hayır, ama doğru yıkama ve bilinçli seçim şart!Sebze ve meyve tüketiminden tamamen vazgeçmek yerine, dikkatli ve bilinçli tüketim öneriliyor. Uzmanlar, pestisit kalıntılarından arınmak için şu adımları öneriyor:
İlk olarak karbonatlı suda bekletin, ardından durulayıp ayrı bir kapta sirkeli suyla yeniden yıkayın.
Bu iki işlemi aynı anda yapmayın; çünkü bazı pestisitler asidik ortamda çözünüp yiyeceğin içine geçebilir.
Organik, mevsiminde ve yerel ürünleri tercih edin.
Ürünleri yıkamadan buzdolabına koymayın; kalıntılar diğer gıdalara bulaşabilir.
Pestisit kalıntısı en çok hangi ürünlerde var?ABD merkezli Çevresel Çalışma Grubu (EWG), her yıl en fazla pestisit içeren ürünleri açıklıyor. 2024 verilerine göre en çok pestisit kalıntısı bulunan ürünler:
Çilek
Ispanak
Kara lahana
Üzüm
Şeftali
Armut
Elma
Kiraz
Biber (tatlı ve acı)
Yaban mersini
Nektarin
Yeşil fasulye
En az pestisit içeren ürünler hangileri?EWG’nin “Temiz 15” listesinde ise en güvenli ürünler şu şekilde sıralandı:
Avokado
Tatlı mısır
Ananas
Soğan
Papaya
Donmuş bezelye
Kuşkonmaz
Kavun
Kivi
Lahana
Karpuz
Mantar
Mango
Tatlı patates
Havuç
Bu liste her ne kadar ABD kaynaklı olsa da, uluslararası tarım ve gıda güvenliği değerlendirmelerinde yaygın olarak referans kabul ediliyor.
Sıkça Sorulan Sorular
Pestisit nedir, neden kullanılır? Pestisitler, tarım ürünlerini zararlılardan korumak amacıyla kullanılan kimyasallardır. Ancak bu maddeler insan sağlığı üzerinde olumsuz etkilere yol açabilir.Pestisit kalıntılarını temizlemek mümkün mü? Evet. Karbonatlı ve ardından sirkeli su ile yapılan ayrı ayrı yıkamalar, kalıntıları önemli ölçüde azaltabilir.Hangi meyve ve sebzelerde pestisit riski daha yüksektir? Çilek, ıspanak, üzüm, elma ve biber gibi kabuğu ince veya yenilen meyve-sebzelerde risk daha yüksektir.Organik ürünler tamamen güvenli mi? Organik ürünlerde pestisit riski çok daha düşüktür. Ancak yine de yıkama alışkanlıklarını sürdürmek önemlidir. Sebze ve meyvelerdeki pestisit kalıntıları, hormon dengesizliklerinden kansere kadar birçok sağlık sorununa yol açabiliyor. En riskli ürünler hangileri? Güvenli tüketim için neler yapılmalı? İşte detaylar…#pestisit #sebzelerdepestisit #organikyasam #sağlıklıbeslenme #gıdagüvenliği #beslenmehaberleri #çocuksagligi
Ürünleri zararlılardan korumak amacıyla tarımda pestisit adı verilen ilaçlar kullanıldığını belirten uzmanlar, bu kimyasalların insan sağlığı için tehdit oluşturduğunu söylüyor. Pestisit maruziyeti hormonal bozukluklar, bağışıklık sistemi sorunları ve bazı kanser türleriyle ilişkilendiriliyor. Araştırmalar, pestisit maruziyetinin çocuk ve ergenlerde dikkat eksikliği ve davranışsal bozukluk riskini artırabileceğini gösteriyor.
1/10 Gerçekten sağlıklı beslenmenin, yalnızca tabağımıza ne koyduğumuzla değil, o yiyeceğin nasıl üretildiği ve nasıl işlendiğiyle de doğrudan ilişkili olduğunu vurgulayan Beslenme ve Diyet Uzmanı Hülya Yiğit, özellikle sebze ve meyvelerdeki pestisit tehdidi hakkında bilgi verdi ve sebze - meyve tüketiminden önce dikkat edilmesi gerekenleri açıkladı. 2/10
Sebze ve meyve tüketirken bu tehlike göz ardı edilmemeli
Sağlıklı beslenme denildiğinde akla gelen ilk şey bol sebze ve meyve tüketmek oluyor. Ancak bu öneri, göz ardı edilmemesi gereken bir konuyu da beraberinde getiriyor; pestisitler. 3/10 Tarımda kullanılan bu kimyasal maddeler, ürünleri zararlılardan koruma amacıyla kullanılıyor fakat insan sağlığına etkileri de çok önemli. 2025 yılının başlarında, Türkiye'den Avrupa Birliği ülkelerine gönderilen bazı tarım ürünleri, özellikle kuru incir ve asma yaprağı, pestisit ve aflatoksin kalıntıları nedeniyle gümrüklerden geri çevrildi. Bu gelişmeler, pestisit konusunun sadece ihracatı değil, sofralarımıza gelen ürünleri de ilgilendiren önemli bir mesele olduğunu gösteriyor. 4/10
Çocuk ve ergenlerde dikkat eksikliği ve davranışsal bozukluk riskini artırabiliyor
Dünya Sağlık Örgütü'ne göre, pestisit maruziyetinin hormonal bozukluklar, bağışıklık sistemi sorunları ve bazı kanser türleriyle ilişkilendiriliyor. Özellikle ergenlik dönemindeki bireyler, gelişim süreçlerinde oldukları için bu tür kimyasallara karşı daha duyarlıdır. Araştırmalar, pestisit maruziyetinin çocuk ve ergenlerde dikkat eksikliği ve davranışsal bozukluk riskini artırabileceğini gösteriyor.
5/10
Sebze ve meyve yemeyelim mi?
Bu durumda ise akıllara ‘sebze meyve yemeyelim mi?’ sorusu geliyor.Tam tersine, bu besinler sağlıklı yaşamın olmazsa olmazıdır. Ancak dikkatli ve bilinçli tüketimle bu riskleri azaltmak mümkün. Sebze ve meyveleri önce karbonatlı suda bekletin, ardından durulayıp sirkeli suyla ayrı ayrı yıkayın. Bu işlemi birleştirmeyin, çünkü bazı pestisitler asidik ortamda çözünüp gıdanın içine geçebilir. 6/10 Mümkünse organik ürünleri veya mevsiminde ve yerel ürünleri tercih edin. Pazardan ya da marketten alınan ürünleri yıkamadan buzdolabına koymayın. Yüzeydeki kalıntılar temasla diğer besinlere de geçebilir. Alışveriş yaparken güvenilir, gıda güvenliği belgeleri olan kaynakları tercih edin. Sertifikalı üreticiler ve denetlenmiş pazarlar öncelikli olmalı. 7/10
En çok bu ürünlerde pestisit bulunuyor
Pestisit kalıntılarının en çok hangi ürünlerde görüldüğünün her yıl bağımsız kuruluşlar tarafından kamuoyuyla paylaşılıyor. ABD merkezli bağımsız bir çevre sağlığı kuruluşu olan Çevresel Çalışma Grubu (EWG), her yıl en fazla ve en az pestisit içeren ürünleri sıralar. 8/10 EWG’nin 2024 verilerine göre, en çok pestisit kalıntısı içeren ürünler arasında çilek, ıspanak, kara lahana, üzüm, şeftali, armut, elma, kiraz, biber (tatlı ve acı), yaban mersini, nektarin ve yeşil fasulye yer aldı. 9/10 En temiz olarak kabul edilen ürünler ise avokado, tatlı mısır, ananas, soğan, papaya, donmuş bezelye, kuşkonmaz, kavun, kivi, lahana, karpuz, mantar, mango, tatlı patates ve havuç oldu. Bu liste, her ne kadar ABD kaynaklı olsa da, dünya genelinde tarımsal üretim ve pestisit kalıntılarına dair önemli bir referans niteliğindedir. 10/10 Özellikle çocuklar ve ergenler gibi hassas gruplar için bu tür bilgiler, daha bilinçli tercihler yapılmasına katkı sağlar. Unutmayalım; gerçekten sağlıklı beslenme, yalnızca tabağımıza ne koyduğumuzla değil, o yiyeceğin nasıl üretildiği ve nasıl işlendiğiyle de doğrudan ilişkilidir.
