Teşvik hamlesi Tritikale

 

 

​Tarım Arazilerinin Kullanımının Etkinleştirilmesi Projesi'ne göre; çiftçilere hibe tohumlar dağıtılıyor. Bu dağıtımda her bölgenin yapısına göre ürün seçimi gerçekleşiyor.

Bu kapsamda Tritikale Tarımını Yaygınlaştırma Projesi kapsamında duyuru yapıldı

1. Tritikalenin Önemi :

Tritikale bitkisi, buğday x çavdarmelezinden ABD, Polonya, Kanada ve Meksika gibi bir çok ülkede uzun süre devam eden ıslah çalışmaları sonucu marjinal, fakir tarım alanlarından dekardan alınan verimi artırmak suretiyle, hızla artan Dünya nüfusunun gıda ihtiyacını karşılamak amacıyla geliştirilmiştir.

Tritikale elde edilmesinde yapılan melezlemede ana bitki olarak buğday ve baba bitki olarak çavdar kullanılmaktadır. Bu melezleme sonucu elde dilen döller, kromozom sayılarına göre tetrapoloid, hekzoploid veya oktoploid yapıda olabilir. Bugün başarılı olan tritikale tipleri, makarnalık buğday ile çavdar melezinden elde edilen hekzoploid (2n=42) genotipe sahip olan sekonder amfidiploidlerdir.

Tritikalenin kıraç, marjinal alanlara adaptasyonu ve verim potansiyeli A ve B genomuna sahip makarnalık buğday ebeveyninden, soğuk, asitli, tuzlu topraklarda yetişebilme özelliği R genomuna sahip çavdardan gelmektedir. Buğday ile arpanın verimli ve kaliteli yetişmediği tarla koşullarında tritikale yüksek verim potansiyeline sahiptir. Tritikale buğday ile arpaya göre biotik ve abiotik stress koşullarına daha fazla dayanıklıdır (Süzer, 2003).

Tritikale tane ürünü olarak çoğunlukla hayvan beslenmesinde, bazen de hasıl olarak kaba yem üretimi ve otlatma için de yetiştirilmektedir. Özellikle tanesi kanatlıların beslenmesinde yaygın olarak kullanılmaktadır(Belaid, 1994). Tanesinin yemlik kalitesi mısır, buğday ve arpa ile eşit kalitededir (Azman, 1997; Preiffer, 1992). Dünyadaki toplam 2.9 milyon ha tritikale ekim alanın % 80ni kışlık, %20si yazlık olarak yapılmaktadır (Bağcı ve Ekiz, 1993). Tritikale son yıllarda kaliteli buğday unuyla karıştırılarak pasta, bisküvi, ekmek, kek ve makarna yapımında da kullanılabilmektedir(Elgün vd., 1996; Bağcı, 2001).

 

2. Tritikale Çeşitleri:

Tritikalenin buğdayda olduğu gibi kışlık, fakültatif ve yazlık tipleri bulunmaktadır. Türkiye'de Tarım ve Köyişleri Bakanlığınca üretim izinli olan tritikale çeşitleri ve tohumluğunun temin edilebileceği Enstitü isimleri aşağıda verilmiştir. Tritikale tohumlarında azda olsa yabancı tozlaşma olduğundan iki-üç yılda bir üreticiler tarafından tohumlukları yenilenmelidir. Başlıca tritikale tohumlukları şunlardır:

· Tatlıcak-97, Konya, Bahri Dağdaş Milletlerarası Kışlık Hububat Araştırma Merkezince geliştirilip, üretim izni alınmıştır, kışlık ve fakültatiftir.

· Melez-2001, Konya, Bahri Dağdaş Milletlerarası Kışlık Hububat Araştırma Merkezince geliştirilip, üretim izni alınmıştır, kışlık ve fakültatiftir.

· Karma-2000, Eskişehir, Anadolu Tarımsal Araştırma Enstitüsünce geliştirilip, üretim izni alınmıştır, kışlık ve fakültatifitir.

· Presto, Eskişehir, Anadolu Tarımsal Araştırma Enstitüsünce geliştirilip, üretim izni alınmıştır, kışlık ve fakültatiftir.

· Tacettinbey, Adana,Çukurova Üniversitesi Ziraat Fakültesince geliştirilip, üretim izni alınmıştır, yazlıktır, Akdeniz ve Ege sahil kuşağı için uygundur.

3. Tritikalenin Bitkisel Özellikleri:

· Tritikale, makarnalık baba ebeveynden gelen özellikler ile yetersiz yağış alan kurak tarım alanlarına iyi uyum gösterir ve diğer tahıllara göre birim alandan daha yüksek tane verimi vermektedir.

· Tritikale, baba ebeveyn çavdar bitkisinden kötü yetişme koşullarına mukavemet özelliklerini aldığı için;

¨ Tuzlu tarım alanlarında,

¨ Bor fazlalılığı yani toksitesi olan arazilerde,

¨ Molibden, çinko gibi mikro besin maddesi noksanlığı görülen tarlalarda,

¨ Bazı hastalıkların görüldüğü problemli tarım alanlarında buğday ve arpadan daha iyi sonuç vermektedir.

· Bu gibi problemli alanlarda buğday ve arpa ancak 200-250 kg/da tane verimi verirken, tritikaleden 400 ile 500 kg/da arasında tane verimi alınmaktadır.

· Tritikale bitkisinin boyu yetişme koşullarına da bağlı olarak 110-120 cm, başak renkleri fizyolojik olumda çeşide göre açık sarıdan, kahverengiye kadar değişir.

· Üretimi Ülkemizde her geçen yıl artmaktadır.

· Hayvan yemi olarak dane, kaba yem üretiminde büyük potansiyele sahiptir.

· Otlatma amacıyla triticale ekilebilir.

· Dane amber renkli, uzun orta büyüklükte ve unsu yapıdadır.

· Hazmolur protein ve lisin miktarı buğday ve arpadan daha yüksektir.

· Danede protein oranı %12-14,

· Hektolitre ağırlığı 70-75 kg/Hl,

· Bin dane ağırlığı 34-39 gr,

· Erken hasat olumuna gelir,

· Dane dökmez,

· Harman olma kabiliyeti iyidir,

· Demir, çinko, molibden gibi mikro besin maddeleri noksanlığına karşı arpa ve buğdaydan daha toleranslıdır.

· Kışa ve kurak koşullara toleransı iyidir.

· Yaprak hastalıklarına tarla koşullarında toleranslıdır.

İŞTE O DUYURU

Bakanlığımızca uygulanan Tarım Arazilerinin Kullanımının Etkinleştirilmesi Projesi'ne göre; İlimizde yürütülecek olan Tritikale Tarımını Yaygınlaştırma Projesi kapsamında, %75 Bakanlık hibeli %25 çiftçi katkılı olarak tritikale tohumu verilecektir.

Projeye ön başvuru yapmak isteyen üreticilerimizin 30 Eylül 2022 tarihi mesai bitimine kadar İl/İlçe Müdürlüklerimize müracaat etmeleri gerekmektedir. Ön başvurular 2022/5 sayılı TAKEP uygulama talimatına göre değerlendirelecektir.

EDİRNE tARIM MÜDÜRLÜĞÜ