Tavuk ve Yumurta İçin Maliyet Analizi
Hayvancılık sektörünün teknolojiye açık, en gelişmiş sektörü kümes hayvancılığıdır. Hızlı ve kolay üretimin yanında düşük maliyetli olmasından dolayı kümes hayvancılığı sektörde üstündür. Sağlıklı beslenmede artan bilinçle hayvansal protein ihtiyacını gidermek için kırmızı ete alternatif olan kümes hayvanlarına daha az yağlı ve çok daha ucuz olmasından dolayı gösterilen rağbet artıyor. Bu nedenle kümes hayvancılığı sektörünün izlenmesi ve sektörel gelişmelerin takip edilmesi önem kazanıyor.
Yapılan bir bilimsel araştırmayla kümes hayvancılığı sektörü için durum değerlendirmesi ve tahminler ortaya koyuldu. Geniş kapsamlı olan bu araştırma temel politika oluşturulmasına önemli katkılar sağlıyor.
Dünyada Kümes Hayvancılığı ve Tavuğun Durumu
2020 yılı itibarıyla dünyada 35 milyar adet bulunan kanatlı hayvan sayısının %94.4’lük kısmını tavuklar oluşturuyor. Bu sayının %3.3’lük kısmını ördek, %1.3’lük kısmını hindi, %1’lik kısmını da kaz ve Beç tavuğunun oluşturduğu görülüyor. 2020 yılında önceki yıla göre %0.7’lik artış gösteren kanatlı eti üretimi 133 milyon tona yükseliyor. Üretimin de en büyük paydasını %89.6 ile yine tavuk eti oluşturuyor. Üretim artarken dünya genelinde kanatlı eti ihracatının azaldığı görülüyor. 2020 yılı için kanatlı eti ithalat değeri 24,5 milyar dolar, kanatlı eti ihracat değeri ise 23,9 milyar dolar olarak açıklanıyor. Bu verilere göre kanatlı eti ithalat miktarının %3.3 artış göstererek 14,5 milyon tona ulaşarak en yüksek seviyede olduğu belirtiliyor. Araştırma sonuçlarında dünyada tavuk eti üretiminin, tavuk eti tüketiminin, tavuk eti ithalatı ve ihracatının arttığı saptanıyor.
Dünyada Tavuk Eti Fiyatları Arttı
Pandemi döneminin talepte azalmayla birlikte et fiyat düşüşlerine neden olduğu biliniyor. Salgının 2021 itibarıyla etkisini azaltması fiyatlarda yeniden bir arış yaşanmasına neden oluyor. Girdi maliyetlerinin artmasının da et fiyatlarındaki yükselişte etkili olduğu düşünülüyor. Dünyada tavuk eti üretiminin, tüketiminin, ithalatının ve ihracatının daha da artması bekleniyor. Fiyat artış beklentisinde 2022 yılı itibarıyla yem, benzin, iş gücü ve elektrik gibi yetiştiricilikte önemli olan kalemlerde yaşanan maliyet artışlarının da doğrudan etkili olacağı öngörülüyor.
Türkiye’de Kümes Hayvancılığı ve Tavuğun Durumu
Türkiye’de yer alan kümes hayvanları tesislerinde iyi bir organizasyon yapısı sergilenerek bununla entegre şekilde üretim gerçekleştiriliyor. 2020 yılında önceki yıla göre kümes hayvanları için entegrasyon modellerinden olan damızlık ve kuluçkahaneler ile kümes sayısı ve ticari yumurta işletmelerinde artış yaşandığı görülüyor.
Türkiye’de 91 adet organik üretim tesisi olduğu ve bu tesislerde 1.1 milyon kanatlı hayvan bakımı, 50 ton organik tavuk eti ve 183 milyon organik yumurta üretimi yapıldığı kayda geçiyor. 2021 yılı itibarıyla Türkiye’de bulunan kümes hayvanları sayısının en büyük kısmını %98.3 ile tavuk eti oluşturuyor. 2021 yılında %97.5’i tavuk eti olan 598 bin ton kanatlı eti ihracatı yapıldığı da veriler arasında yer alıyor. Türkiye’de et tavuğu sayısının, tavuk eti üretiminin, tavuk eti tüketiminin, tavuk eti ithalatı ve ihracatının da artığı verilerle ortaya koyuluyor.
Türkiye’de Kümes Hayvanları Maliyetleri ve Fiyatları
Türkiye’de kümes hayvanları sektöründe üretim maliyetini %68.0 ile en büyük oranda yem gideri oluşturuyor. Yem olarak en çok mısır ve soyanın kullanılması ve bunlarında büyük kısmının ithal edilmesi maliyette artırıcı etki gösteriyor. Yem gibi farklı üretim maliyetleri nedeniyle tavuk eti fiyatlarında da artış gözleniyor. 2021 yılı tavuk eti üretici fiyatı 2020 yılına göre %61.9’luk artış göstererek 13.4 TL’ye, tavuk eti tüketici fiyatı %54 artış göstererek 19.2 TL’ye yükseliyor. Döviz kurundaki dalgalanmalar yüzünden yem fiyatlarında yaşanan beklenmedik artışlar bu fiyat yükselmelerinin temelini oluşturuyor. Yapılan tahminlere göre, Türkiye’de tavuk eti üretiminin, tüketiminin ve ihracatının artması bekleniyor. Döviz kurlarındaki dalgalanmadan etkilenen maliyetler sebebiyle fiyat artışları için net bir öngörü yapılamıyor. Yine de fiyatların yükseliş seyrinde olabileceği tahmin ediliyor.
Kaynak: TARIMSAL EKONOMİ VE POLİTİKA GELİŞTİRME ENSTİTÜSÜ TEPGE Durum ve Tahmin KÜMES HAYVANCILIĞI 2022 -TEPGE YAYIN NO: 352 ISBN: 978-625-8451-41-2