Araştırma Sonuçları Korkuttu: Mikroplastik Kirliliği Deniz Ürünlerinde Alarm Veriyor
Son yıllarda yapılan çeşitli araştırmalar, deniz ürünlerinde mikroplastik kirliliğinin ciddi boyutlara ulaştığını ortaya koyuyor. ABD'nin Oregon Eyaleti'nde gerçekleştirilen bir çalışma, 1800'den fazla deniz canlısının %99'unda mikroplastik tespit etti. Peki, hangi balık türleri daha riskli? Mikroplastik kirliliğinin sağlığımıza etkileri neler?
Mikroplastik Nedir ve Nasıl Yayılır?
Mikroplastikler, çapı 5 milimetreden küçük plastik parçacıkları olarak tanımlanır. Bu parçacıklar, büyük plastik ürünlerin parçalanmasıyla, tekstil lifleri, sigara filtreleri ve hatta kozmetik ürünlerden kaynaklanabilir. Deniz ürünlerine bu yollarla bulaşan mikroplastikler, soframıza kadar ulaşıyor.
Hangi Balık Türleri Daha Riskli?
Araştırma, mikroplastiklerin deniz besin zincirinin alt seviyelerinde daha yoğun biriktiğini gösteriyor. Öne çıkan türler şu şekilde:
- Pembe Karides: Yenilebilir dokularında en yüksek mikroplastik konsantrasyonu bulundu.
- Pasifik Ringa Balığı ve Chinook Somonu: Mikroplastik konsantrasyonlarının daha düşük olduğu belirlendi.
- Karadeniz ve Marmara’daki Türler: Karadeniz’de hamsi ve palamut, Marmara’da ise istavrit, barbun ve mezgit gibi balıklarda mikroplastik tespit edildi.
Türkiye’deki Durum: Hangi Balıklarda Mikroplastik Var?
Recep Tayyip Erdoğan Üniversitesi Su Ürünleri Fakültesi’nden Prof. Dr. Ülgen Aytan, ülkemizde de mikroplastik kirliliği ile ilgili çalışmaların yapıldığını ve çeşitli balık türlerinde tespitler yapıldığını belirtiyor.
Öne Çıkan Türler:
- Karadeniz’de: Hamsi, palamut, istavrit
- Marmara’da: Barbun, kefal, istavrit
Bu balık türlerinde mikroplastik oranları, bölge ve mevsime göre farklılık gösterebilir.
Mikroplastiklerin Sağlığımıza Etkileri
İç hastalıkları uzmanı Dr. Aytaç Karadağ, mikroplastiklerin insan sağlığı üzerindeki etkilerini şu şekilde açıkladı:
- Sindirim Sistemi: Mikroplastikler, bağırsak florasını bozarak iltihaplanmaya yol açabilir.
- Hormonel Düzensizlikler: Endokrin bozucu etkileri nedeniyle hormon sistemini etkiler.
- Kanser Riskleri: Karaciğer, böbrek ve sindirim sistemi kanserlerine davetiye çıkarabilir.
- Doğurganlık Sorunları: Kadınlarda yumurta sağlığını, erkeklerde sperm kalitesini olumsuz etkiler.

Mikroplastiklerden Korunma Yolları
- Plastik Kullanımını Azaltın: Tek kullanımlık plastiklerden kaçının.
- Deniz Ürünlerini Temizleyin: Balık ve kabukluları tüm organlarından temizleyerek tüketin.
- Farkındalık Oluşturun: Mikroplastik kirliliğine dikkat çekmek için çevre kampanyalarına destek olun.
- Hangi balık türlerinde mikroplastik daha fazla?
- Hamsi, palamut, istavrit gibi türlerde mikroplastik daha yoğun.
- Mikroplastik insan sağlığını nasıl etkiler?
- Sindirim sistemi, hormonlar ve doğurganlık üzerinde olumsuz etkiler yaratabilir.
- Mikroplastiklerden korunmak için ne yapılabilir?
- Plastik kullanımını azaltmak ve deniz ürünlerini dikkatlice temizlemek etkili yöntemlerdir.